Przestrajanie gitary – stroje alternatywne i niestandardowe

Muzyka grana na gitarze jest z nami od ponad 700 lat – pierwszy odkryty zapisek mówiący o czymś na wzór gitary klasycznej jest datowany na 1265 rok. Gitara przez te wszystkie lata ewoluowała do postaci znanej nam do tej pory i jako standard przyjęty w gitarowej muzyce przyjęto strojenie gitar do stroju tzw. Standard E (gdzie częstotliwość dźwięku to A=440hz), o którym opowiadamy więcej w poprzednim artykule – strojenie gitary. Bogaty świat gitarowej muzyki i stylów muzycznych oraz ich popularyzacja sprawiła, że zaczęto szukać alternatyw. Strojenie gitary metodą niestandardową jest to na tyle szeroki temat, że spokojnie można napisać o tym doktorat 🙂 dlatego w poniższym artykule postaramy się opowiedzieć trochę o kilku najpopularniejszych strojach gitarowych, ich zastosowaniu i powodach dlaczego powstały.

Słowem wstępu warto wiedzieć, że jeżeli chcecie spróbować jakiekolwiek z poniższych strojów alternatywnych musicie pamiętać, że gitarę prawdopodobnie trzeba będzie ponownie ustawić samodzielnie lub przy pomocy profesjonalnego lutnika. Dodatkowo długotrwałe naciągnięcie lub poluzowanie strun powoduje, że na gryf działają inne naprężenia. Ruchome mostki w gitarach elektrycznych również będą “pracowały” – poluzowanie strun spowoduje, że mostek opadnie w stronę korpusu i mogą pojawić się problemy z prawidłową intonacją dźwięków na progach. Wymagana będzie korekta ustawienia mostka. Sprawa komplikuje się również przy gitarach klasycznych i gitarach akustycznych – często tego typu gitary nie mają możliwości dużych ustawień, brakuje w nich mostków z ruchomymi siodełkami czy prętów w gryfie do regulacji ich krzywizny (w gitarze klasycznej), dlatego zalecamy testowanie większości poniższych niestandardowych strojów gitarowych na gitarze elektrycznej.

Half Step Down

Wbrew pozorom jest to dosyć popularne strojenie gitary w muzyce rockowej czy bluesowej. Stroju Half Step Down używał m.in. Stevie Ray Vaughan, Hendrix czy chociażby Slash. Aby przestroić się do stroju Half Step Down jak sama nazwa wskazuje należy wszystkie puste struny przestroić o pół tonu w dół czyli kolejno (patrząc od najgrubszej struny basowej) do Eb, Ab, Db, Gb, Bb, Eb. Dzięki takiemu przestrojeniu gitary napięcie strun jest niższe co może ułatwiać ich podciąganie czyli bending. Wiele osób twierdzi też, że gitary typu Stratocaster brzmią lepiej, odzywają się w nich inne harmoniczne, a gitara elektryczna inaczej rezonuje. Zazwyczaj tego typu strój alternatywny używają osoby, które chcą zmienić struny na grubsze, np. ze standardowego rozmiaru 10-46 na 12-56 i chcą zniwelować większe napięcia na gryfie. Grubsze struny w brzmieniu mają więcej środkowych i niskich częstotliwości, brzmią „cieplej” i ze względu na większą masę, są głośniejsze (co może powodować szybsze przesterowywanie się wzmacniacza lampowego)

Drop D

Jeden z podstawowych, najczęściej spotykanych i najłatwiejszych strojów alternatywnych dla gitary elektrycznej. Używany zazwyczaj w cięższych brzmieniach rockowych, powoduje, że gitara ma więcej tzw. „mięsa” i przester nabiera większego charakteru. “Drop D” używany jest sporadycznie w muzyce country czy bluesie. “Opalcowanie” wszystkich zagrywek, które znaliśmy ze standardowego stroju E jest podobne ze względu na to, że w Drop D przestrajamy tylko jedną, najgrubszą strunę E w dół o cały ton do dźwięku D. Do Drop D można bardzo szybko się przestroić między piosenkami, nie wpływa on znacząco na poprawność strojenia innych strun czy pracę mostka, a ponadto szybko można wrócić do Standard E. Istnieją nawet tzw. hipshoty, czyli blokada do klucza na główce gitary do szybkiego przestrojenia. Dzięki niej po ruszeniu małej wajchy struna przestraja nam się do D, a po jej ruszeniu w drugą stronę struna wraca do dźwięku E. Strojenia Drop D używał m.in. Kurt Cobain z zespołu Nirvana, zespół Tool czy Dyrygent największej gitarowej orkiestry świata Leszek Cichoński.

Open E oraz inne otwarte stroje gitarowe

Jednym z najbardziej znanych gitarowych brzmień jest granie techniką slide z pomocą metalowej lub szklanej rurki przesuwanej po gryfie. Ma to charakter zarówno gitary hawajskiej i rytmów bluegrassowych, jak i starych bluesów prosto z delty Missisipi. Granie za pomocą slide’a wymaga dodatkowej uwagi, aby wyeliminować niechciane przydźwięki oraz rodzi w głowie pytanie – jak grać akordy w łatwy sposób? Z pomocą przychodzą tzw. otwarte stroje gitarowe. Jak sama nazwa wskazuje polega to na odpowiednim nastrojeniu pustych strun gitary elektrycznej, akustycznej, czy też rezofonicznej w taki sposób, aby uderzając w te puste struny wybrzmiewał akord. Jednym z popularniejszych otwartych strojów gitarowych jest strój Open E używany m.in. przez Dereka Trucksa – wirtuoza gry na gitarze za pomocą slide’a. Aby nastroić gitarę do stroju Open E należy dostroić struny do dźwięków akordu czyli dźwiękami których szukamy będą (zaczynając od najgrubszej struny)  E H E G# H E, czyli dokładnie tak jakbyśmy cały czas trzymali podstawowy akord E dur. Dzięki temu, żeby zagrać np. akord G dur wystarczy docisnąć wszystkie struny na trzecim progu gitary, albo po prostu przesunać rurkę slide’a nad trzeci próg. Dodatkowo stroje otwarte bardzo ułatwiają grę gdy gramy sami – granie zarówno akordów dociskając tylko struny basowe oraz jednocześnie melodii na strunach wiolinowych jest o wiele łatwiejsze i ma swój niepowtarzalny klimat. Inne popularne stroje otwarte to Open D (D A D F# A D) czy Open G (D G D G B D).

Kapodaster

Tak to nie pomyłka – kapodaster to sprytne narzędzie, które pozwala tak naprawdę szybko i bezboleśnie przestroić gitarę wyżej niż standardowy strój. 🙂 Szybkie założenie kapodastera na drugi próg gitary sprawia, że możemy grać znane nam, proste układy akordów, ale będą to już dźwięki o cały ton wyżej. Czyli grając układ akordu G dur dźwięki utworzą akord A dur, a grając układ D moll uzyskamy dzwięki akordu E moll. Pozwala to szybko przetransponować piosenkę do innej tonacji, bardziej odpowiedniej dla wokalisty czy instrumentów dętych, a zarazem nie musimy myśleć o innych układach palców. Ułatwia to też mocno “opalcowanie” piosenek. Ucząc się niektórych popularnych kawałków na początku naszej gitarowej drogi może być zniechęcającym używanie akordów barowych (czyli z poprzeczką), a dzięki kapodasterowi możemy używać znanych nam układów lub piosenka może zabrzmieć pełniej, gdy użyjemy akordów z większą ilością pustych strun np. moim zdaniem piosenka Take Me Home Country Roads grana oryginalnie od akordu A dur lepiej brzmi, gdy założymy kapodaster na drugi próg i zagramy układ G dur.

Powyższy artykuł to jak widać wyłącznie czubek góry lodowej związanej z alternatywnymi strojami gitarowymi. Zachęcamy do eksperymentów i poszukiwania nowego brzmienia, gdyż przestrojenie gitary chociażby do drop D może nas na nowo zainspirować. Wielu muzyków używa do konkretnych piosenek innych strojów, dlatego warto mieć drugą gitarę w zapasie w czym pomóc może nasza wypożyczalnia instrumentów muzycznych. Jeżeli planujesz wypożyczyć gitarę, by grać na niej np w stroju half step down skontaktuj się z naszą wypożyczalnią gitar a my przygotujemy ją pod konkretne wytyczne.